چاقی  و راههای کنترل آن 

چاقی انباشته شدن غیر عادی توده چربی در بدن می باشد که در اثر عدم تعادل بین انرژی دریافتی بدن و انرژی مصرفی ایجاد می شود. در بدن 2 توده چربی و غیرچربی(عضلات، استخوان، سایر بافت ها و اندام) وجود دارد. سلول های توده چربی توان بالایی برای ذخیره کردن چربی دارند به طوریکه هر سلول آن قادر است تا 90 درصد فضای خود را انباشته از چربی کند. بعد از اتمام ظرفیت سلول ها درصورتی که همچنان پرخوری ادامه یابد و دریافت روزانه انرژی بیش از نیاز باشد، سلول های بافت چربی تکثیر می شوند تا چربی بیشتری ذخیره کنند.

تعیین چاقی :

ساده ترین روش تعیین چاقی و اضافه وزن ، اندازه گیری نمایه توده بدنی یا BMI است. بر اساس این شاخص افراد به چهار گروه لاغر، طبیعی، دارای اضافه وزن و چاق طبقه بندی می شوند.  BMIازطریق فرمول زیر محاسبه می شود و عدد حاصل در هر کدام از محدوده ی اعداد شکل روبرو باشد وضعیت فرد مشخص می شود.

                      قد به متر* قد به متر

علل چاقی:

• پرخوری و زیاده وری در مصرف غذا (مهم ترین علت)
• زندگی بی تحرک
• ارث (30 درصد موارد چاقی)
• علل عصبی و هورمونی
• عادت غذایی نامناسب مانند مصرف بی رویه روغن ها و سرخ کردنی ها، نوشابه و....
• مصرف طولانی مدت برخی داروها

عوارض چاقی:

چاقی زمینه ساز بسیاری از بیماریهاست از جمله افزایش فشارخون، بیماری های قلبی، دیابت، سنگ های صفراوی، واریس، افزایش چربی خون، نقرس، آرتروز، کمردرد، تنگی نفس، سرطان روده بزرگ، سرطان سینه و تخمدان، بیماری کبد و کیسه صفرا کنترل وزن می تواند ابتلا به این بیماری ها را کاهش دهد.

توصیه های کاربردی برای کنترل و کاهش وزن:

به طور کلی که سازمان بهداشت جهانی سه راهکار ساده برای پیشگیری از چاقی پیشنهاد کرده است:

• مصرف  چربی و قند را محدود کنید.
•  مصرف میوه، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل را افزایش دهید.
•  فعالیت بدنی منظم داشته باشید.

به این نکات نیز توجه کنید:

• کاهش وزن باید تدریجی و حدود نیم کیلو در هفته باشد.
• از رژیم های خیلی سخت و کم کالری و خودسرانه بپرهیزید. همواره از یک رژیم مناسب با شرایط جسمی خود پیروی کنید.
• همیشه انواع کم چرب مواد غذایی حاوی چربی مثل لبنیات را انتخاب و مصرف کنید.
• وعده های غذایی خود را به 5 یا 6 وعده در روز تقسیم کنید. به صبحانه به عنوان یک وعده مهم توجه نمایید و در شب وعده غذایی سبک مصرف کنید.
• برای کاهش اشتها قبل از غذا سالاد مصرف کنید.
• غذا خوردن را به همراه کارهای دیگر مانند تماشای تلویزیون و مطالعه انجام ندهید.
• نان های سبوس دار را جایگزین نان های سفید کنید.
• از بشقاب و قاشق کوچک استفاده کنید.

برای جلوگیری از چاقی از همین حالا اقدام کنید.

رزیتا ضیائی

کارشناس تغذیه ستاد مرکز بهداشت شهرستان استهبان- اسفند ماه 1403