خودکشی یکی از مهم ترین علل مرگ ومیر در میان نوجوانان است و مدارس نقش کلیدی در پیشگیری ، شناسایی زود هنگام و حمایت از دانش آموزان درمعرض خطر دارند.

این مقاله کوتاه به بررسی اهمیت موضوع ، عوامل خطرومحافظتی ، و مداخلات مبتنی بر شواهد در محیط مدرسه می پردازد و راهکارهایی برای پیاده سازی برنامه های پیشگیرانه پیشنهاد می دهد.

دوره نوجوانی یکی ازحساس ترین مراحل رشد است که با تغییرات روانی و اجتماعی گسترده همراه است در این دوره خطر بروز مشکلات سلامت روان ، به ویژه افسردگی و اضطراب افزایش می یابد و همین امر ریسک اقدام به خودکشی را بالا می برد.

 براساس گزارش سازمان خودکشی یکی از چهارعلت اصلی مرگ نوجوانان در سراسر جهان است .

مدارس به دلیل حضورمستمرنوجوانان ، ظرفیت منحصربه فردی برای شناسایی علائم هشداردهنده واجرای برنامه های پیشگیرانه دارند.

 ازاین رو، رویکردهای مدرسه محور در سال های اخیر به عنوان یکی از موثرترین مداخلات در حوزه پیشگیری از خودکشی معرفی شده اند.

مداخلات و راهکارهای مبتنی برشواهد

1.آموزش آگاهی بخش برای دانش آموزان : برنامه هایی مانند افزایش اگاهی و مهارت های مقابله ای نشان داده اند که می توانند افکار خودکشی را کاهش دهد.

2.توانمند سازی معلمان برای برای آموزش کارکنان و معلمان

3.غربالگری و شناسایی زودهنگام :استفاده از پرسشنامه ها و ابزارهای معتبر در مدارس برای کشف دانش آموزان درمعرض خطر، به شرط وجود مسیرهای درمانی مشخص

4.حمایت محیطی و اجتماعی : ایجاد محیط امن مدرسه , کاهش قلدری وارتقای احساس تعلق دانش آموزان به مدرسه از عوامل محافظتی مهم محسوب می شوند.

5.در صورت وقوع خودکشی در جامعه مدرسه ای : برنامه های پسافعل مدیریت صحیح اطلاع رسانی , حمایت روانی از دانش آموزان وپیشگیری از اثر سرایتی ضروری است .

پیشگیری ازخودکشی درمدارس نیازمند رویکردی جامع وچندسطحی است که شامل آموزش همگانی, توانمندسازی کارکنان,شناسایی زود هنگام, وایجاد محیط حمایتی باشد.

ترکیب این مداخلات با دسترسی به خدمات سلامت روان می تواند نقش موثری درکاهش رفتارهای خودکشی ایفا کند.

مریم بهرامیان کارشناس بهداشت مدارس مرکز بهداشت استهبان

منابع:

• World health Organization .(2023).Suicide prevention.
• Center for Disease Control and Prevention (CDC). (2022).Preventing Suicide: A Technical Package.
• National Association of School Psychologists (NASP). Preventing Suicide: Guidelines for Administrators.